Günümüz ahir zamanda güzel ahlak sahibi olmak ve sahip olunan ahlak terbiyesini muhafaza etmek çok zor bir iştir. Biz ne kadar dikkat edersek edelik, çevremizdeki etmenler bizleri istemeden yoldan çıkarabilir, günaha sürükleyebilir. İnsan fıtratından (yaradılışından) dolayı, çevresindeki olaylara çok dayanksız ve karakter bakımından zayıf olarak yaratılmıştır. “ …İnsan zayıf yaratılmıştır.” (en-Nisâ, 28) Bundan dolayıdır ki, Yüce Allah, dünyada işlediğimiz bunca günahlara rağmen bizden zorluğundan bile bahsedemeyeceğimiz ibadetler karşılığında hepsini örtmeyi vaadediyor. Her zaman tevbe kapısını açık bırakan güzel rabbimiz, bize sonsuz nimetlerin bulunduğu Cennetine girmemiz için kutsal kitap Kur'anda bize nasihatlerde bulunuyor.İşte bu nasihatler, Peygamber Efendimiz'in (sav) sahip olduğu güzel ahlak temellerine dayamaktadır.
Güzel Ahlakı başlıca şu maddelerde toplayabiliriz:
1-İhsan:İyi davranma,karşılıksız verme,Allah’ı görür gibi ibadet etmek
2-İhlas:Katışıksız,şirkten,riyadan,ucubdan uzak, ibadeti Allah için yapmak
3-İsar:Nimette mü’min kardeşini tercih,külfette kendini ondan öne geçirmek
4-Sünnet’e tabi olmak
5-İstikamet:Kur’an ve Sünnet çizgisinde olmak
6-İbadet ve maişette orta yolu tutmak:Peygamberimizin Sünneti’nde haber verdiği şekilde ibadette bulunmak.Bunu aşmak iktisadı-orta yolu- bozar.İfrat ve tefritten uzak ibadet.Maişet konusunda ne cimri ne de savurgan olmak.
7-Kendi nefsinin ayıpları ile meşgul olup başkalarının ayıpları ile uğraşmayı terketmek.
8-İnsaf sahibi olmak:Fıtratı zorlamamak.İşçisine,hizmetçisine,hayvanına insaflı davranmak.
9-Bazen ruhsatlarla amel etmek:Ruhsatla amel bazen farz bazen vacip bazen de müstehap olur.
10-İnanılması gereken inanç esaslarına teslimiyetle iman:Te’vil ve yorum ile hakikati saptırmamak.
11-İmkanları olmakla beraber hayatında, fillerinde,sözlerinde fakir hayatı yaşamak:Zengin kişi için zillet de,kibir de haramdır.
12-Cimrilik yapmadan infak etmek.
13-Irzı korumak için malı infak etmek:Irz,namus,mukaddesat için malın tamamını harcamak gerekiyorsa harcamak.
14-İyiliği emretmek.
15-Şüpheden kaçınmak:Söz,yiyecek,içecek ve giyeceklerde şüpheden kaçınmak.
16-Kendisinde sakınca bulunmayan şeylerden sakınca olabilir düşüncesi ile dikkatli davranmak.
17-İnsanların arasını düzeltmek.
18-Eza veren şeyleri yoldan gidermek.
19-İstişare yapmak.
20-İstihare yapmak.
21-Edep sahibi olmak.
22-İnsanlardan faziletli olanlara , zaman ve mekandan şerefli olanlara saygı gösterip,yüceltmek.
23-Mü’mini sevindirmek.
24-Şaşkınlığa düştüğünde hakikati arayıp irşadı için ehlinden yardım talep etmek.
25-İrşad etmek.
26-Öğretmek ve terbiye etmek kasdı ile irşatta bulunmak.
27-Selamı yaymak ve selama önce başlamak.
28-Komşuya ikram.
29-Dilencinin isteğine istemeden önce cevap verme:Peygamberimiz yanında verecek birşeyi olmadığında bile dilenciyi boş çevirmeyip,dua etmiş,yol göstermiş.
لاlafzını Kelime-i Tevhid dışında kullanmamıştır.
30-Başkasının sana yaptığı az hayrı çok görmek,kabul etmek.
31-Kendinden başkasına olan hayrı da çok az ,hakir görmek.
32-İnsanlar arasındaki otoritesini hayırda kullanmak.
33-Bütün gücünü hayırda harcamak.
34-Müjdelemek.
35-Tebessüm ve güler yüzlü olmak.
36-Mütevazi olmak.
37-Hemen tevbe ile günahları takip etmek.
38-İyilik ve takvada yardımlaşmak.
39.Teennili iş yapmak (Acelenin zıddı)
40-Evini ve geçimini düzene koymak.
41-İbadet niyetiyle tefekkür etmek.
42-Kibirlenen kişiye kibirlenmek.
43-İnsanlara kıymeti ölçüsünde muamele,ali adama adi ,adi adama ali muamele ,zulüm ve ahlaksızlık olur.
44-Mühimler içinde en mühimi öne almak.Cihad anında cihadı seçmek gibi.
45-Zorluklara karşı direnmek.
46-İnsanların hatalarını görmezden gelmek.
47-İnsanlardan gelecek eza ve sıkıntılara Allah rızası için katlanmak.
48-Tebrik etmek.
49-Kader’in cereyan eden sürecine teslimiyyet.
50-İnsanlara eza vermeyi,sırlarına vukufiyeti,düşmanlığı,zorluk çıkarmayı,
gösterişi terketmek.
51-Bıkkınlığı def’ için o an yapılan ibadetten başka bir ibadete geçmek.
52-Allah’ın verdiği nimetleri anlatmak.
53-Din kardeşini ve hayır yardımcılarını çoğaltmak.
54-Güzel giyinmek.
55-Güzel isimle isimlenmek,çirkin lakab var ise terketmek.
56-Aileye,çoluk çocuğa harcamada cömert davranmak.Aileye harcamak infak kabul edilir.
57-Zulümden,yasak ve töhmet getirici söz ve yerlerden uzak durmak.
58-Allah ile barışık olmak.yani yönelişin ona olması.
59-Tıbb-ı Nebevi ile tedavi olmak
60-Dünyevi ve Uhrevi kıymeti olan işlerde sebat etmek.
61-Allah’a güvenmek.
62-Nefisle cihad.
63-Maslahatları elde etmek.
64-Allah için sevip, Allah için buğzetmek.
65-Hilm(yumuşaklık) sahibi olmak.Hilm vakarı ile olmalı ve zillet içermemeli.
66-Haya
67-Emaneti,sözü,ırzı muhafaza etmek.
68-Hüsn-ü zanlı olmak ve güzel bir şekilde susmak.Konuşulması gereken yerde susmak doğru değildir.
69-Sözü, düşünerek en güzel şekilde ifade etmek.
70-Helal rızık talep etmek.
71-İnsanlarla güzel münasebetler kurmak.
72-Salihlere,fakirlere,alimlere,din kardeşlerine,misafire hizmette bulunmak.
73-Huşu’ sahibi olmak,Allah korkusundan titremek.
74-Bütün işlerde Allah korkusunu ölçü almak.
75-Harbi(şavaşılan) kafirlere hile yapıp onları aldatmak.
76-Fesatları def’ etmek.
77-Tefekkür ve ibret ile bakmayı devamlı kılmak.
78-İlim talebinde son derece gayretli olmak.
79-Allah’a karşı kendisini zelil hissetmek.
80-Geçiminde güzel yönlü,yumuşak olmak.
81-Küçüklere,miskinlere,yetimlere,hayvan-lara,hastalara merhametli davranmak.
82-Meclislerde aşağıya oturmak.
83-Allah’tan ümit kesmemek.
84-Başkalarına karşı ince anlayışlı olmak,yufka yüreklilik.
85-Dünya’dan ihtiyaç fazlasından el çekmek.
86-Cömertlik
87-Müsamahakar olmak.
88-Tanımadığı kimse de olsa selam vermek.
89-Şeceat(ölçülü cesaret) sahibi olmak.Korkaklıkla cesurluk arası mertebedir.
Yerli yerince ve zamanında.
90-Seciyeli ve karakterli olmak.
91-Hayır işlerini bitirmede aracı olmak,müsbet torpil.
92-Nimetlere şükür,insanlara teşekkür edebilmek.
93-Sabır,belalara,nehiylere,ibadetlere.
94-Doğru sözlü olmak.
95-İşlerde önce barışı tercih etmek.
96-Sadakat
97-Sohbet,dostluk,kardeşlik.
98-Akraba ziyareti
99-Susmak
100-Oruç tutmak
101-İnsanları nefret ettirecek hallerden uzak durup,nefsi nefret halinden kontrol altına almak.
102-İçi temizleme,kalp temizliği.
103-İffet,namusluluk
104-Adalet
105-Affetmek
106-Uzlete çekilmek
107-Hayır için en yüksek düzeyde çaba.
108-Allah için gadaplanmak
109-Allah için gayrete gelmek
110-Gıpta edileceklere gıpta etmek
111-Şiddetli zor anlarda namaza sığınmak.
112-Firaset (ileri görüşlülük) sahibi olmak
113-Gerekli olanı yapmak
114-Haklıya hakkı vermek,hakkı kabul etme.Neticesi acı bile olsa hakk sözü kabullenme.
115-Kanaatkar olmak
116-İnsanların ihtiyaçlarını gidermek.
117-Kini yutmak.
118-Yetime kefil olma.Koruma,gözetme,ihtiyaçlarında yardım.
119-Gelen kişiyi karşılamak.
120-Taharate ve eserlerdevar olan namazlara,faydalı şeylere sarılmak.
121-İdareli geçinip,insanlara yumuşaklıkla muhatap olmak.
122-Nefs muhasebesi yapıp,nefsin kötü arzularına muhalefet etmek.
123-İnsanlarla geçimi iyilikle temin.
124-Ehline ve bilene Hakk’ı bildirme,Layık olana vekıymetini bilene ...
125-Ehl-i Beyt’e sevgide bulunmak.
126- Hak edene mükafaat vermek.
127-Az ve ölçülü şaka yapmak.
128-Kötülüklerden yasaklamak.
129-Allah için nasihat etmek.
130-İmrenilecek bir hal ve tavır takınmak.
131-Vera,takva sahibi olmak
132-Nefsin kötü arzularını ve yakini hazmetmek.Kötü arzuları temizleyip,yakini kendisinde oluşturmak.Tereddütsüz imanı elde etmek.
Yorum Gönder