İki Devirde Bir Din Adamı (Kitap Tanıtımı)

Biyografi kitapları bizlere sadece tarihî şahsiyetlerin hayatlarını anlatmaz, aynı zamanda o dönemde gerçekleşen tarihî olaylara da ışık tutar. Bir devletin işgal edilip varlık savaşı verdiği bir devir, yeni bir devletin doğum sancılarının yaşandığı bir başka devir ve bir din adamı. “İki Devirde Bir Din Adamı” isimli eser Mehmet Rifat Efendi’nin şahsında sözü edilen iki dönemin arka planına ışık tutmaktadır.

Abdurrahman Kaplan tarafından kaleme alınan “İki Devirde Bir Din Adamı” isimli kitabın birinci bölümünde Müdafaa-i Hukuk Cemiyetinin kurulması ve faaliyetleri, İstanbul Hükûmeti ile karşılıklı verilen fetva mücadelesi, Mehmet Rifat Efendi’nin hayatı ve TBMM’nin 1. Dönem milletvekilliği ele alınmaktadır.

Mehmet Rifat Efendi’nin Diyanet İşleri Reisliği döneminde yürüttüğü faaliyetler üçüncü bölümde yer almaktadır. Bu bölümde yer alan Diyanet İşleri Başkanlığı ismi konusunda mecliste yürütülen müzakereler, Başkanlığın kuruluşu ve kurumsallaşması, 1924 ve 1941 yılları arasında Başkanlığın teşkilat yapısında gerçekleştirilen değişiklikler gibi başlıklar özellikle Diyanet İşleri Başkanlığı’nda görev yapan okurların ilgisini çekecektir. Kitapta, dönem dönem gündemi meşgul eden Türkçe ibadet, ezan, sala ve tekbirin Türkçeleştirilmesi konularının tarihî arka planını, tartışmanın taraflarının argümanlarını ve Mehmet Rifat Efendi’nin sözü edilen konulara yaklaşımını İki Devirde Bir Din Adamı göreceğiz.

 Din görevlilerinin dikkatini çekebilecek bir diğer husus ise eserde Mehmet Rifat Efendi’nin döneminde irat edilen hutbelerden örnekler bulunmasıdır. Eserin sonunda Osmanlıca asılları da yer alan hutbelerde dönemin sosyolojik yapısının izdüşümünü görmek mümkündür.

 “İki Devirde Bir Din Adamı” isimli eser, tarihî belge ve fotoğraflarla Millî Mücadele dönemi ve Diyanet İşleri Başkanlığı üzerine çalışmalar yapan araştırmacılar için başvuru kaynağı olabilecek bir nitelik taşımaktadır. (İki Devirde Bir Din Adamı, Mehmet Rıfat Börekçi, Abdurrahman Kaplan, Ankara 2011, 331 s.)